ایران دریلینگ: سبک‌ترین فلز جامد موجود روی کرۀ زمین این روزها سروصدای زیادی به راه انداخته است. بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر سهم زیادی از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت خود را به استخراج و تهیۀ فلز لیتیوم اختصاص داده‌اند. افزایش محبوبیت لیتیوم در عرصۀ کنونی را می‌توان به رشد چشمگیر ماشین‌های الکتریکی و توسعۀ صنعت باتری نسبت داد. به گزارش ایران دریلینگ در این میان، تکنولوژی استخراج لیتیوم از چاه‌های نفتی مدتی است توجه زیادی به خود جلب کرده است و بسیاری از شرکت‌‌های نفتی باتوجه‌به افزایش تقاضای این فلز گران‌بها، به فکر ایجاد پایگاه‌هایی مجزا برای استخراج آن از آب‌های مازاد تولیدشده به‌همراه نفت افتاده‌اند. شرکت‌هایی نظیر «E3 Metal Corp»، «International Battery Metals» و «MGX» مدتی است از لیتیوم تولیدشده از چاه‌های نفت به‌منظور تأمین نیاز خود استفاده می‌کنند. به اعتقاد کارشناسان حوزۀ انرژی، تکنولوژی استخراج لیتیوم از آب‌های مازاد، منبعی است که لیتیوم عرضه‌شده به بازار را متناسب با تقاضای روزافزون آن نگه می‌دارد.

از طرفی باتوجه‌به قوانین محکم به‌وجودآمده در بسیاری از کشورهای بزرگ مبنی بر استحصال سوخت‌های فسیلی و استفاده از انرژی‌های پاک، این موضوع برای غول‌های نفتی نظیر استات  اویل که همواره در تلاش برای تسخیر بازار آینده هستند نیز بسیار جذاب است. باتوجه‌به آمار منتشرشده، تقاضای کنونی بازار دنیا برای لیتیوم ۲۰۰هزار تن است و این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۸۰۰هزار تن می‌رسد. همان‌طور که ذکر شد، فناوری استخراج لیتیوم نفتی یا «Petrol-Lithium» به دلیل وجود منابع بی‌شمار آب‌های شور زیرزمینی، چشم‌اندازی بسیار روشن دارد و قادر است به سهم بسیاری از تقاضای آینده پاسخ دهد. در این فناوری نوین با به‌کارگیری نانوفیلترهای مخصوص ارزان، لیتیوم ترکیب‌شده با آب‌های زیرزمینی جدا می‌شود. فرایند جداسازی لیتیوم با این روش بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان می‌برد. این درحالی است که فناوری‌های سنتی استخراج لیتیوم موجود در کشورهای آرژانتین و شیلی حدود ۱۸ ماه زمان می‌برد.

شرکت‌های توسعه‌دهندۀ فناوری استخراج لیتیوم نفتی، در حال حاضر به‌دنبال بهبود سیستم فیلتراسیون و تصفیۀ آب‌های خود به‌منظور افزایش بازدهی فرایند جداسازی لیتیوم هستند. همچنین با بهبود فرایند فیلتراسیون، نوآوران این عرصه به‌دنبال استخراج دیگر عناصر باارزش نظیر منیزیم، بور و پتاسیم هستند. در گام نخست فرایند جداسازی، ترکیب لیتیوم کلرید از پساب شور تولیدشده جدا می‌شود. در گام بعد، طی اعمال مراحلی مجزا، این ترکیب به لیتیوم هیدروکسید تبدیل می‌شود. لیتیوم هیدروکسید به‌دست‌آمده، فرم اولیۀ لیتیوم استفاده‌شده در باتری‌های لیتیومی است که به‌عنوان الکترولیت عمل می‌کند. نوآوری دیگر موجود در فیلتراسیون‌های پیشرفت پساب چاه‌های نفت، جداسازی فلز منیزیم موجود از طریق روشی مشابه جداسازی لیتیوم است. این جداسازی از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که نسب منیزیم به لیتیوم موجود در پساب تأثیر مستقیم در جداسازی فلز لیتیوم دارد. غلظت زیاد منیزیم در پساب به دلیل داشتن خواص مولکولی مشابه لیتیوم، استخراج این فلز گران‌بها را بسیار دشوار می‌کند. درنتیجه پس از استخراج منیزیم و کاهش غلظت آن، شرایط برای استخراج لیتیوم هموار می‌شود. 

شرکت کانادایی «MGX» که یکی از شرکت‌های نوآور درزمینۀ استخراج لیتیوم نفتی است، به‌تازگی اعلام کرد منیزیم موجود در نمونه پس از جداسازی و گذراندن فیلتراسیون از طریق این روش، به کمتر از یک میلی‌گرم به‌ازای یک لیتر رسید که رکوردی تازه محسوب می‌شود. پس به‌طور کلی، هر نقطه‌ای که پتانسیل حضور نفت و گاز را دارد، نقطه‌ای مناسب برای استخراج لیتیوم به‌شمار می‌رود. باتوجه‌به این پتانسیل و توسعۀ فناوری لازم برای جداسازی آن، فلز لیتیوم در کنار نفت و گاز به منبع جدید درآمد شرکت‌های نفتی تبدیل خواهد شد.